از تاریخچه برنج کاری و کشت برنج در ایران چه می دانید؟!
به گزارش وبلاگ پاییز، امروزه برنج تبدیل به یکی از بیشترین غذاهایی که مردم در روز از آن استفاده می نمایند. گفته می گردد بیش از نیمی از جمعیت کره زمین در روز حداقل یک وعده از برنج استفاده می نمایند. به همین علت به طور روز افزونی کشت برنج در دنیا زیادتر شده است، تا احتیاج های مردم را برطرف نمایند. گفته می گردد در دنیا گونه های برنج زیادی وجود دارد و طبق تقریبی که زده شده است بالغ بر 120 هزار نوع گونه برنج در دنیا وجود دارد.
خاستگاه برنج :
بر اساس گفته مورخان موطن اصلی و خاستگاه برنج از کشورهای آسیای شرقی و کشورهای چین و اندونزی می باشد. کم کم کاشت برنج در سایر کشورها شروع شد. گفته می شود که فراوری برنج در چین و هند سابقه هفت هزار ساله دارد. و کشورهایی که در پی آن ها به کشت برنج روی آوردند را می توان نام برد به عنوان مثال؛ تایلند، فیلیپین، ژاپن، ویتنام و سایر کشور های جنوب شرق آسیا می باشند. بنابراین برنج کاری در کشورهای شرق آسیایی بسیار مهم و جز لاینفک زندگی آن ها می باشد.
اما سفر برنج به سایر نقاط دنیا از هند و میانمار به دیگر نقاط دنیا شروع شد. به این صورت در سایر نقاط دنیا اگر زمین و شرایط آب و هوایی مناسب برای رشد برنج فراهم باشد، مردم به کاشت آن روی آورده اند.
اما تاریخچه ورود برنج به ایران همراه با شک و شبه های زیادی می باشد. می توان گفت که برای تاریخچه ورود برنج به ایران چندین روایت وجود دارد. در یک روایت که فیثاغورث آن را نقل نموده است، که در سفر به ایران از مصرف برنج یاد نموده است. که به گفته مورخان حداقل تاریخی که برای فراوری و مصرف برنج در ایران در نظر می گیرند به حدود 2500 سال قبل باز می شود. که به این ترتیب کشت برنج را به دوره هخامنشی مربوط می دانند و با توجه به اینکه در آن موقع هندوستان جز خاک ایران بوده است، کاشت برنج در منطقه های که هوای نسبتاً گرم و آب زیادی داشته است بسیار مرسوم بوده است.
در روایتی دیگر گفته می شود که کاشت برنج به دوره اشکانیان باز می شود. که برنج کاری در منطقه ها شمالی امروز کشور مانند گیلان و مازندران کشت می شده است و بعلاوه آموزش کشت برنج به یونانیان به وسیله ایرانی ها آموزش داده شده است. و بعلاوه اروپایی ها روش کاشت برنج را از اعراب آموخته اند.
در روایت دیگر شروع کاشت برنج از هدیه داده شدن برنج به وسیله برزویه طبیب به دربار پادشاهی ایران در زمان انوشیروان می باشد که برنج ها را برای کاشت در گیلان و مازندران امروزی استفاده نموده اند.
و در نهایت در روایتی که در قرون اخیر تاریخ نویسان به آن رسیده اند که شروع کاشت برنج کاری در ایران در استان های خوزستان، گیلان، طبرستان و دیلمان شروع شده است
امروزه در بیش از 114 کشور دنیا برنج کشت می شود که بیشترین درصد کشت برنج به کشور های آسیای شرقی تعلق دارد. در بین این 114 کشور 35 کشور آسیایی، 41 کشور آفریقایی، 28 کشور آمریکایی، 11 کشور اروپایی و 4 کشور در اقیانوسیه به کشت برنج مشغول می باشند. در کشور های جنوب شرق آسیا بیش از 90 درصد زمین های کشاورزی در آنجا زیر کشت و فراوری برنج می باشند. امروزه چین با فراوری بیش از 202 میلیون تن برنج در سال، بزرگترین فراوری کننده برنج در دنیا می باشد. در جدول زیر 10 فراوری کننده برتر برنج در دنیا را خواهید شناخت. واحد فراوری برنج بر اساس میلیون تن در سال است.
| چین | 202 |
| هند | 155 |
| اندونزی | 65 |
| بنگلادش | 50 |
| ویتنام | 42 |
| تایلند | 34 |
| میانمار | 32 |
| فیلیپین | 16 |
| برزیل | 13 |
| کامبوج | 8 |
اما بیشترین فراوری کننده برنج در ایران استان مازندران می باشد و رتبه های بعدی به ترتیب؛ گیلان، گلستان، فارس، خوزستان و دشت مغان می باشند.
شرایط کشت برنج
اگر بخواهیم به طور کلی شرایط کشت برنج را بگویم باید گفت برنج در عرض جغرافیایی 53 درجه شمالی تا 35 درجه جنوبی و بعلاوه تا ارتفاع 2600 متری از سطح دریا و در خاک های شور، قلیا و پیت و با گستره دمایی متفاوت و اندازه آبیاری متفاوت رشد خواهد نمود. اما در ادامه با جزئیات بیشتر به شرایط فراوری برنج خواهیم پرداخت.
* زمین
برنج در زمین های مختلف با خاک های مختلف در صورتی که احتیاج آبی آن رفع شود رشد خواهید کرد. گفته می شود برترین نوع زمین برای کاشت برنج زمینی است که خاک آن رسی به همراه مواد آلی زیاد در زمین می باشد. الیته به این نکته دقت کنید که هرچه خاک زمین سبک تر باشد اندازه آب مصرفی برای رشد و فراوری برنج کمتر است و برعکس هرچه خاک سنگین تر باشد، رشد برنج احتیاج به آب بیشتری دارد. یکی از ویژگی های جالی برنج این می باشد که نسبت به شوری خاک مقاوم می باشد.
* آب
برنج نسبت به سایر غلاتی که کشت می شوند به آب بیشتری احتیاج دارد. معمولا بیش از 80 درصد آب مورد احتیاج برای کشت برنج به ویژه در کشورهایی که در استوا حضور دارند از آب باران تامین می شود و درصد به جای مانده نیز از آب چاه و آب رودخانه ها تامین می شود. و برای اینکه برنج بیشترین بازدهی و فراوری را داشته باشد باید دمای آب بین 19 تا 28 درجه سانتیگراد باشد.
* دما
مناسب ترین دمایی که برای کاشت برنج در نظر گرفته شده است در بین 20 تا 37 درجه سانتیگراد است.
* رطوبت
برترین اندازه رطوبت برای رشد حداکثر برنج، به گفته کارشناسان بین 70 تا 80 درصد است. و اگر اندازه رطوبت هوا به کمتر از 40 درصد برسد، یک عامل خطرناک و بازدارنده برای گلدهی گیاه برنج است.
اندازه مصرف برنج در دنیا و ایران
با اینکه برنج یکی از غلات خوشمزه و مقوی می باشد، اما مصرف بی رویه آن در وعده های غذایی متعدد موجب چاقی مفرط و بیماری های کبدی می شود. با اینکه چین بزرگترین فراوری کننده برنج در دنیا می باشد اما بیشترین مصرف کننده برنج در دنیا کشور میانمار است. گفته می شود در حدود 226.8 کیلوگرم برنج در سال را هر میانماری مصرف می نماید.
اما سرانه مصرف برنج در کل دنیا چیزی در حدود 57.2 کیلوگرم در سال است. و اندازه مصرف برنج در اروپا 5.3 کیلوگرم می باشد.
مصرف برنج در ایران در حدود 42.3 کیلوگرم در سال است.
منبع: اُکالا